Câu hỏi: Xin chào Luật sư Công ty Luật Thái An, tôi có một vấn đề thắc mắc muốn nhờ Luật sư tư vấn cho tôi như sau: Mới đây, tôi nhận được lời mời là người làm chứng cho một vụ việc tranh chấp về hợp đồng mua bán hàng hóa với giá trị lớn cho bên nguyên đơn mà trước đây tôi từng chứng kiến các bên giao kết hợp đồng.

Tôi đang phân vân không biết có nên nhận lời hay không vì tôi có nghe nói, nếu tôi nhận là người làm chứng thì người nhà bên bị đơn sẽ cho người xử tôi. Nhờ Luật sư tư vấn cho tôi nếu tôi tham gia tố tụng với tư cách người làm chứng thì có được bảo vệ tính mạng, sức khỏe không? Xin chân thành cảm ơn!

Trả lời tư vấn: Chào bạn! Cảm ơn bạn đã tin tưởng gửi câu hỏi cho Công ty Luật Thái An. Với thắc mắc của bạn chúng tôi xin được giải đáp như sau:

1. Người làm chứng trong tố tụng dân sự:

Theo quy định tại Điều 77 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015, người làm chứng là người biết được các tình tiết, sự kiện của vụ việc dân sự và theo yêu cầu của đương sự hoặc khi xét thấy cần thiết, Tòa án triệu tập họ đến tham gia tố tụng với tư cách người làm chứng để làm rõ các tình tiết, sự kiện mà họ biết trong vụ việc dân sự.

Người làm chứng khi tham gia tố tụng tại phiên tòa xét xử vụ án dân sự có vai trò là người cung cấp, làm rõ các tình tiết, sự kiện của vụ án để Thẩm phán có cách nhìn nhận một cách khách quan sự thật của vụ án, từ đó đưa ra kết luận chính xác, hợp tình, hợp lý. Người làm chứng không đứng về quyền và lợi ích của bất kỳ đương sự nào.

Do vậy, để đảm bảo cho phiên tòa diễn ra khách quan, Tòa án sẽ triệu tập người biết các tình tiết có liên quan đến vụ án được đương sự đề nghị tham gia tố tụng với tư cách người làm chứng. Với vai trò là người làm rõ sự kiện của vụ án nên pháp luật không cho phép người mất năng lực hành vi dân sự mà theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015 là người bị bệnh tâm thần hoặc mắc các bệnh khác dẫn đến không thể nhận thức và làm chủ hành vi của mình và bị Tòa án ra quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự trên cơ sở giám định của tổ chức pháp ý tâm thần không được tham gia phiên tòa với tư cách người làm chứng.

2. Quyền và nghĩa vụ của người làm chứng trong tố tụng dân sự:

Cũng như các đương sự tham gia tố tụng dân sự khác, người làm chứng cũng có các quyền và nghĩa vụ của mình khi tham gia tố tụng. Đó là các quyền và nghĩa vụ quy định tại Điều 78 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015.

Theo đó, người làm chứng có các quyền:

• Cung cấp toàn bộ thông tin, tài liệu, đồ vật có được liên quan đến vụ việc.
• Từ chối khai báo nếu lời khai của mình liên quan đến bí mật nhà nước, bí mật nghề nghiệp, bí mật kinh doanh, bí mật cá nhân, bí mật gia đình hoặc việc khai báo đó có ảnh hưởng bất lợi cho đương sự là người có quan hệ thân thích với mình.
• Nghỉ việc trong thời gian Tòa án triệu tập hoặc lấy lời khai
• Được thanh toán các khoản chi phí liên quan theo quy định của pháp luật.
• Được cơ quan nhà nước có thẩm quyền bảo vệ tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản và các quyền và lợi ích hợp pháp khác của mình khi tham gia tố tụng

Đây là những quy định rất cần thiết để Tòa án có cơ sở giải quyết vụ việc dân sự, đồng thời có thể tạo điều kiện thuận lợi người làm chứng an tâm khai báo hết các sự kiện, tình tiết trong vụ việc mình biết. Ngoài các quyền như trên, người làm chứng phải thực hiện các nghĩa vụ sau:

• Khai báo trung thực những tình tiết mà mình biết được có liên quan đến việc giải quyết vụ việc.
• Bồi thường thiệt hại và chịu trách nhiệm trước pháp luật do khai báo sai sự thật gây thiệt hại cho đương sự hoặc cho người khác.
• Phải có mặt tại Tòa án, phiên tòa, phiên họp theo giấy triệu tập của Tòa án nếu việc lấy lời khai của người làm chứng phải thực hiện công khai tại Tòa án, phiên tòa, phiên họp. Trường hợp người làm chứng không đến phiên tòa, phiên họp mà không có lý do chính đáng và việc vắng mặt của họ cản trở việc xét xử, giải quyết thì Thẩm phán, Hội đồng xét xử, Hội đồng giải quyết việc dân sự có thể ra quyết định dẫn giải người làm chứng đến phiên tòa, phiên họp, trừ trường hợp người làm chứng là người chưa thành niên.
• Phải cam đoan trước Tòa án về việc thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình, trừ trường hợp người làm chứng là người chưa thành niên.

Như vậy, trong trường hợp của bạn, nếu bạn tham gia tố tụng với tư cách người làm chứng thì sẽ được các cơ quan nhà nước bảo vệ tính mạng, sức khỏe cho bản thân hoặc trong quá trình tố tụng, nếu cảm thấy lời khai đó liên quan đến bí mật gia đình hay ảnh hưởng đến quyền lợi của đương sự là người thân thích thì pháp luật cho phép bạn có thể từ chối khai báo.

Trên đây là một số ý kiến tư vấn của Công ty Luật Thái An về vấn đề bảo vệ người làm chứng. Nếu còn bất kì thắc mắc nào liên quan đến vấn đề này, xin liên hệ với tổng đài 1900.6218 để được tư vấn trực tiếp.

CÔNG TY LUẬT THÁI AN

Đối tác pháp lý tin cậy